Trening umiejętności społeczno - komunikacyjnych
Trening umiejętności społecznych realizowany jest w dwóch grupach wiekowych, jeden raz w tygodniu (2x po 45 min):
- 1 grupa – od 2 do 8 roku życia (podgrupy: dzieci w wieku od 2 do 4 lat; dzieci w wieku od 5 do 8 lat)
- 2 grupa – od 9 do 18 roku życia (podgrupy: dzieci od 9 do 12 lat; dzieci w wieku od 13 do 18 lat)
Zajęcia adresowane są przede wszystkim do dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną oraz autyzmem.
Trening Umiejętności Społecznych prowadzą terapeuci behawioralni. W trakcie zajęć stosowane są metody behawioralne w postaci wzmocnień pozytywnych, stosowane są systemy motywacyjne dobrane indywidualnie do każdego uczestnika. Uczestnicy zapoznawani są z nową umiejętnością poprzez modelowanie lub videomodelowanie. Ze wsparciem terapeutów przechodzą do kolejnych etapów tj. wnioskowania i ćwiczenia danej umiejętności.
Założenia zajęć dla grupy dzieci w wieku od 2 do 8 lat
Autyzm to zaburzenie, w którym nieprawidłowości w zakresie rozwoju społecznego (specyficzne zaburzenia dotyczące relacji społecznych i komunikacji interpersonalnej) uznaje się za szczególnie charakterystyczny objaw. Dlatego rozwijanie umiejętności społecznych i komunikacyjnych jest podstawą oddziaływań terapeutycznych w pracy z osobami ze spektrum autyzmu.
W czasie zajęć TUS dzieci nabywają umiejętności społecznych niezwykle przydatnych w radzeniu sobie ze swoimi problemami. Uczą się m.in.:
- jak nawiązywać prawidłowy kontakt z rówieśnikami,
- jak komunikować się w różnych sytuacjach społecznych,
- jak reagować na zaczepki innych i rozwiązywać konflikty z rówieśnikami,
- jak radzić sobie z porażką,
- jak czekać na swoją kolej,
- jak ponosić konsekwencje swojego zachowania.
Uczestnicy będą mieli okazję przeżycia i nauczenia się kontrolowanych sposobów odreagowania napięcia emocjonalnego i fizycznego, rozpoznawania treści przeżywanych emocji, wzmocnienia koncentracji uwagi i ćwiczenia tej umiejętności, pohamowania swoich spontanicznych reakcji, przeżycia pozytywnych doświadczeń w grupie rówieśniczej.
Założenia zajęć dla grupy dzieci w wieku od 9 do 18 lat
Trening Umiejętności Społecznych ma na celu pokazanie i nauczenie różnych sposobów reagowania przez dziecko z autyzmem oraz niepełnosprawnością intelektualną na różne sytuacje społeczne w tym kryzysowe, sytuacje bezpośredniego zagrożenia jego bezpieczeństwa bądź życia oraz ma działać przeciw wykluczeniu społecznemu tych dzieci w różnych środowiskach.
Podczas treningów uczestnicy nauczą się:
- nawiązywania prawidłowego kontaktu z drugą osobą,
- prawidłowych reakcji w sytuacjach lekkiego uszkodzenia ciała,
- jak korzystać z telefonu alarmowego „112”,
- jak reagować w różnych sytuacjach na zaczepki osób obcych,
- oraz jak radzić sobie z zaczepkami i wyśmiewaniem przez rówieśników i osoby zdrowe.
Istotną częścią treningu jest realizacja programu „Jestem szczególny” wprowadzający młodzież w ich zaburzenie ze spektrum autyzmu. Uwzględnia on takie działy jak:
- znajomość ciała, w szczególności własnego, zarówno wnętrza, jak i wyglądu zewnętrznego,
- podstawowa wiedza na temat funkcjonowania mózgu (autyzm jest zaburzeniem w pracy mózgu),
- rozumienie różnic między „wnętrzem” i „powierzchownością”, a także zdobycie świadomości, że ludzie różnią się od siebie zarówno wnętrzem, jak i powierzchownością,
- rozróżnianie pojęć „choroba”, „zaburzenie”, „niepełnosprawność”
Podczas treningu korzystamy również z behawioralnego programu „Język w sytuacjach społecznych”, który ma na celu rozwijanie umiejętności związanych z używaniem języka w celach podtrzymywania interakcji werbalnej. Młodzież angażowana jest w różnego rodzaju zabawy oparte na prostych skojarzeniach słownych, słowach luźno ze sobą związanych, budowaniu prostych analogii. Te wstępne umiejętności pozwalają im w kolejnych etapach prowadzić rozmowy na wybrane tematy, zbierać informacje na temat innej osoby czy w końcu czerpać prawdziwą radość z zabaw w udawanie. W trakcie zajęć realizowane są również moduły treningu teorii umysłu (rozpoznawanie i identyfikowanie emocji wywołanych przekonania i pragnieniami, proste i złożone przyjmowanie perspektywy innych osób, prawdziwe i fałszywe przekonania). Opanowanie podstaw teorii umysłu wyzwala w młodzieży umiejętność krytycznego myślenia i wzbogaca ich doświadczenia o otaczającym świecie. Ma również pozytywny wpływ na proces komunikowania się. Program TUSK uwzględnia również moduły uczące młodzież codziennych wymagań językowych, gramatyki i składni oraz poszerzające ich ogólną wiedzę.