Terapia logopedyczna

Terapia logopedyczna obejmuje swym zasięgiem całość specyficznych, zamierzonych oddziaływań, ukierunkowanych na usunięcie wszelkich zakłóceń procesu porozumiewania się (od prostych wad wymowy do niemożności mówienia włącznie). Oddziaływania te mają na celu: usuwanie zaburzeń mowy, przywracanie mowy w przypadku jej utraty, nauczania mowy, która się nie wykształciła, wyrównywanie opóźnień rozwoju mowy, wypracowanie odpowiedniego poziomu sprawności językowej, likwidację przyczyn i skutków pierwotnych oraz skutków wtórnych, do których zalicza się zarówno psychologiczne, jak i pedagogiczne konsekwencje zaburzeń mowy (Jastrzębowska, Pelc-Pękala, 2003).

Współczesna terapia logopedyczna oparta jest na standardzie postępowania logopedycznego przez, który należy rozumieć wzorcowy układ czynności stosowanych w terapii określonego zaburzenia mowy, konstruowanych tak, by to postępowanie było skuteczne. Procedura postępowania logopedycznego zawarta jest w schemacie, który opiewa następujące elementy. Po pierwsze diagnozowanie, na które składa się opis badania sprawności interakcyjnych (motoryki, wymowy, języka, struktur pojęciowych, realizacji dialogu, realizacji wypowiedzi narracyjnych) oraz interpretacja (analiza wyników badań specjalistycznych, wywiad rodzinny, diagnoza różnicowa, rozpoznanie przypadku). Po drugie programowanie terapii, które zawiera cele, strategie, metody i organizację postępowania logopedycznego. Po trzecie postępowanie terapeutyczne, na które składa się organizacja etapów terapii i ich ocena, dobór środków i pomocy, prowadzenie dokumentacji oraz weryfikacja hipotez diagnostycznych i modyfikacja programu.

Logopedyczna klasyfikacja zaburzeń mowy prezentuje jakiego rodzaju problemy poddawane są terapii logopedycznej. Są to:

1. zaburzenia mowy związane z niewykształconą kompetencją:

• głuchota i niedosłuch
• alalia i dyslalia (zaburzenia mowy na skutek opóźnionego rozwoju mowy oraz zaburzenia artykulacji)
• oligofazja (zaburzenia mowy na skutek niepełnosprawności intelektualnej)
• autyzm
• padaczka

2. zaburzenia mowy związane z brakiem lub niedowładem sprawności realizacyjnych:

• dysglosja (zaburzenia mowy spowodowane anatomicznymi wadami obwodowej części wielonarządowego aparatu mowy np. rozszczep podniebienia)
• jąkanie i giełkot (zaburzenia płynności mowy)
• oligofazja (zaburzenia mowy na skutek niepełnosprawności intelektualnej)
• dyzartria (zaburzenia mowy na poziomie wykonawczym ruchowego mechanizmu mowy, spowodowane uszkodzeniami centralnego lub obwodowego układu nerwowego, np. w
• mózgowym porażeniu dziecięcym)

3. zaburzenia mowy będące efektem rozpadu systemu komunikacyjnego:

• afazja (zaburzenia mowy na skutek organicznego uszkodzenia mózgu)
• schizofazja (zaburzenia mowy w przebiegu schizofrenii)
• demencja (zaburzenia mowy w wyniku procesów neurodegeneracyjnych)
• pragnozja (nieafatyczne zaburzenia mowy na skutek uszkodzenia podległej półkuli mózgu) (Grabias, 2008; Mirecka, 2008; Ostapiuk, Konopska, Stecewicz, 2008; Panasiuk, 2008).